Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn quan tâm công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị (LLCT) nhằm nâng cao nhận thức, giác ngộ lý tưởng cách mạng, thống nhất ý chí và hành động cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng mỗi thời kỳ. Công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng LLCT là một bộ phận trong công tác tư tưởng của Đảng.
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã đánh giá: “Công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị được đổi mới cả về nội dung và phương pháp; tăng cường quản lý, kỷ luật trong giảng dạy, học tập; chất lượng đào tạo, bồi dưỡng được nâng lên” (1). Tuy nhiên, “việc giáo dục tư tưởng, chính trị cho cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên, một bộ phận đảng viên chưa nắm được chủ trương, đường lối của Đảng. Việc học tập lý luận chính trị tuy có nhiều cố gắng nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu”(2), dẫn đến hệ quả: “Một bộ phận cán bộ, đảng viên bản lĩnh chính trị không vững vàng, suy thoái về tư tưởng chính trị, còn hoài nghi, mơ hồ về mục tiêu, lý tưởng của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta; một số ít hoang mang, dao động, mất lòng tin; cá biệt còn phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối đổi mới của Đảng”(3).
Ngày 13-11-2018, Ban Bí thư ban hành Quy định số 09-QĐi/TW “về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương”, trong đó khẳng định trường chính trị cấp tỉnh là đơn vị sự nghiệp trực thuộc tỉnh ủy, thành ủy, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và thường xuyên của ban thường vụ tỉnh ủy, thành ủy. Trường chính trị cấp tỉnh có chức năng: tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị cấp cơ sở, cán bộ, công chức, viên chức ở địa phương về lý luận chính trị - hành chính; chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; kiến thức và chuyên môn, nghiệp vụ về công tác xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội; kiến thức về một số lĩnh vực khác; tham gia tổng kết thực tiễn, nghiên cứu khoa học về xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị ở địa phương.
Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của trường chính trị tỉnh và nhằm đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, ngày 19-5-2021, Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XIII) ban hành Quy định số 11-QĐ/TWvề trường chính trị chuẩn. Triển khai thực hiện Quy định số 11-QĐ/TW, chỉ đạo của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trường Chính trị tỉnh Kon Tum đã tiến hành rà soát các điều kiện theo các nhóm tiêu chí về xây dựng trường chính trị chuẩn. Trên cơ sở đó, Nhà trường đã xây dựng và tham mưu Ban Thường vụ Tỉnh ủy phê duyệt Đề án “Xây dựng Trường Chính trị tỉnh đạt chuẩn”, trong đó xác định lộ trình hoàn thành trường chính trị chuẩn mức 1 vào năm 2026 và đạt chuẩn mức 2 vào năm 2030.
Để thực hiện được đầy đủ các nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng được giao; ngay đầu năm học 2023, thực hiện Kế hoạch số 77-KH/TU, ngày 16/12/2022 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ về đào tạo lý luận chính trị và bồi dưỡng cán bộ năm 2023, Nhà trường đã phối hợp với các sở, ban, ngành tổ chức tuyển sinh các lớp đào tạo, bồi dưỡng theo đúng quy định của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các cấp có thẩm quyền. Đồng thời, xây dựng kế hoạch và tổ chức triển khai thực hiện đảm bảo đúng tiến độ. Trong giảng dạy, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường yêu cầu đội ngũ giảng viên thường xuyên coi trọng việc cập nhật các chủ trương, nghị quyết, kết luận… của Trung ương Đảng và Đảng bộ các cấp để bổ sung kiến thức lý luận, đảm bảo tính chiến đấu, tính tuyên truyền, giáo dục, làm phong phú bài giảng. Chú trọng bổ sung các chuyên đề đảm bảo rõ hơn về lý luận, sát với đối tượng, phù hợp với thực tiễn; đổi mới mô hình, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng LLCT theo hướng "lấy người học làm trung tâm", đảm bảo nâng cao chất lượng dạy và học, phù hợp với từng chức danh, vị trí việc làm.
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã chỉ rõ: “Đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục lý luận chính trị theo hướng khoa học, sáng tạo, hiện đại và gắn lý luận với thực tiễn”(4). “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược và người đứng đầu đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Xây dựng, hoàn thiện chính sách phát hiện, thu hút, sử dụng nhân tài; có cơ chế bảo vệ những cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung…”(5). Để có được đội ngũ cán bộ nêu trên và cụ thể hóa những quan điểm chỉ đạo của Đảng, Quy định số 11-QĐ/TW về trường chính trị chuẩn, Trường Chính trị tỉnh Kon Tum hướng đến những giải pháp chủ yếu sau:
Thứ nhất, nâng cao nhận thức và khẳng định lại vai trò của việc học tập lý luận chính trị, đổi mới phương pháp giảng dạy lý luận chính trị.
Phải khẳng định lại vai trò của việc học tập, bồi dưỡng LLCT để người học có nhận thức đúng đắn, xác định trách nhiệm, nhiệm vụ và tự giác trong học tập. Để làm được điều này, đòi hỏi đội ngũ giảng viên phải chỉ ra tính hữu ích của môn học; làm cho người học thấy được giá trị của việc học tập LLCT đối với đời sống, công việc của mình mà tích cực, chủ động trong học tập. Trong nội dung của các phần học, cần làm rõ vấn đề đấu tranh loại bỏ cái cũ và xây dựng cái mới, cái tiến bộ gắn với lợi ích của những nhóm người khác nhau nhưng phải phù hợp với lợi ích của số đông - Lợi ích chung, đồng thời phải tích cực đấu tranh từng bước lọại bỏ dần những cái lạc hậu, bảo thủ gắn với lợi ích của một nhóm nhỏ, các thế lực chống đối ra ngoài xã hội. Như vậy, việc đặt vấn đề đổi mới phương pháp giảng dạy LLCT là yêu cầu bắt buộc đối với mỗi giảng viên, coi đây là tiêu chí để đánh giá năng lực, hiệu quả giảng dạy của mỗi giảng viên. Từ đó, Nhà trường sẽ có kế hoạch để tập huấn, bồi dưỡng cho giảng viên các phương pháp giảng dạy tích cực, hiện đại để áp dụng vào công tác đào tạo, bồi dưỡng LLCT.
Thứ hai, đổi mới các cách thức đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho phù hợp với thực tiễn.
Thực tiễn luôn vận động và biến đổi không ngừng nên để đổi mới phương pháp giáo dục LLCT có hiệu quả cần phải đổi mới hình thức đào tạo, bồi dưỡng. Đó là kết hợp các cách thức đào tạo, bồi dưỡng trực tiếp, trực tuyến lấy học viên làm trung tâm. Đồng thời kết hợp các phương pháp giảng dạy truyền thống với các phương pháp giảng dạy mới, tích cực, tiên tiến, có sự tích hợp của các phương tiện kỹ thuật hiện đại để tăng tính trực quan, hấp dẫn cho các bài giảng LLCT.
Trong giảng dạy phải gắn lý luận với thực tiễn, mà kiến thức thực tiễn thì ngày càng nhiều, luôn vận động, biến đổi, cho nên nhất thiết phải liên tục bổ sung, hoàn thiện lý luận và trong truyền đạt cần lựa chọn những nội dung rất tinh gọn, nổi bật, có giá trị về mặt thế giới quan, phương pháp luận, cần lược bỏ những nội dung giải thích rườm rà, lan man, không còn phù hợp với thực tiễn cuộc sống đương đại, làm lãng phí thời gian của người học; cần làm nổi bật tính ưu việt trong vấn đề hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách xây dựng đất nước của Đảng và Nhà nước để kịp thời củng cố niềm tin, tăng cường trình độ LLCT cho người học. Ngoài ra, nhà trường cần cân đối phù hợp thời gian giảng dạy trực tiếp trên lớp với trao đổi, thảo luận, nghiên cứu thực tế để học viên có cơ hội được vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn, kiểm nghiệm, kiểm chứng những kiến thức LLCT trong hoạt động thực tiễn, phát huy được khả năng sáng tạo trong học tập LLCT, thực hiện đúng với lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Học tập chủ nghĩa Mác - Lênin là học tập cái tinh thần xử lý mọi việc, đối với mọi người và đối với bản thân mình; là học tập những những chân lý phổ biến của chủ nghĩa Mác - Lênin để áp dụng một cách sáng tạo vào hoàn cảnh thực tế của nước ta. Học để làm. Lý luận đi đôi với thực tiễn"(6).
Thứ ba, củng cố, xây dựng, nâng cao phẩm chất, năng lực của đội ngũ giảng viên, báo cáo viên lý luận chính trị.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định một trong những giải pháp quan trọng để đổi mới phương pháp giảng dạy LLCT là: “Tập trung xây dựng, củng cố, thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao phẩm chất, năng lực của đội ngũ giảng viên chính trị, báo cáo viên”(7). Đây là một giải pháp rất cần thiết vì đội ngũ giảng viên, báo cáo viên là chủ thể của quá trình đào tạo, bồi dưỡng LLCT. Để đổi mới phương pháp giảng dạy LLCT, bản thân mỗi giảng viên, báo cáo viên phải không ngừng tự đổi mới, nâng cao trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức, năng lực nghề nghiệp của mình để đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của quá trình đào tạo, bồi dưỡng LLCT. Nhà trường cũng cần có chính sách đặc thù và chuẩn hóa lại đội ngũ giảng viên. Chính sách phải gắn với trách nhiệm, quyền lợi phải gắn với nghĩa vụ. thường xuyên duy trì bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ giảng viên một cách khoa học và hiệu quả. Tổ chức các cuộc hội thảo khoa học chuyên sâu về những thuận lợi, khó khăn, bất cập đặt ra trong quá trình giảng dạy LLCT hiện nay. Ngoài ra, Nhà trường cần có kế hoạch cụ thể đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn theo Quy định số 11-QĐ/TW. Bởi lẽ, giảng viên giảng dạy LLCT nếu không tham gia nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn sẽ ít tiếp cận với thực tiễn và những vấn đề mới về lý luận. Vì vậy, để nâng cao chất lượng giảng dạy và chuẩn hóa đội ngũ giảng viên giảng dạy LLCT, Nhà trường cần khuyến khích, tăng cường hoạt động nghiên cứu khoa học của đội ngũ giảng viên và dành khoản kinh phí thích hợp cho nội dung này.
Thứ tư, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Trường phải quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, thanh tra, kiểm tra công tác giảng dạy lý luận chính trị.
Xác định đúng vai trò của việc học tập LLCT, trên cơ sở đó thể hiện sự quan tâm bằng cách tổ chức có hiệu quả, nghiêm túc việc thanh tra, kiểm tra góp phần nâng cao chất lượng công tác dạy và học LLCT trong Nhà trường. Cần định kỳ, thường xuyên thanh tra, kiểm tra cán bộ, giảng viên, học viên chấp hành đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước; việc thực hiện nghiêm túc các Quy chế, Quy định của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Nhà trường về công tác giảng dạy, đào tạo, bồi dưỡng và nghiên cứu khoa học. Chấn chỉnh và đưa hoạt động chuyên môn vào nền nếp, nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập LLCT. Tiếp tục quán triệt, xác định rõ ý nghĩa, mục đích, vai trò, chức năng của công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát tới toàn thể cán bộ, giảng viên, học viên trong trường; tạo sự nhất trí, đồng thuận cao trong nhận thức và hành động. Khắc phục những bất đồng về nhận thức, e ngại, nể nang, né tránh trong hoạt động thanh tra, kiểm tra dạy và học trong Nhà trường.
Như vậy, việc xây dựng Trường Chính trị tỉnh đạt chuẩn là nhiệm vụ cấp thiết và quan trọng nhằm nâng cao năng lực, chất lượng, hiệu quả hoạt động đào tạo, bồi dưỡng của đơn vị; đổi mới phương pháp giảng dạy LLCT là yêu cầu tất yếu của quá trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo nói chung và đào tạo, bồi dưỡng LLCT nói riêng. Điều này góp phần tăng tính hấp dẫn, lôi cuốn cho các bài giảng LLCT, từ đó nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác đào tạo, bồi dưỡng LLCT. Đây cũng là cách thức quan trọng để hướng đến thực hiện có hiệu quả tiêu chí "Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng" của Quy định số 11-QĐ/TW; góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên ở địa phương, cơ sở hiện nay, hạn chế tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống cùng những biểu hiện tiêu cực khác của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Thời gian tới, Trường Chính trị tỉnh Kon Tum tiếp tục nâng cao hơn nũa chất lượng đào tạo, bồi dưỡng LLCT, đồng thời, tập trung hoàn thiện các tiêu chí còn thiếu và yếu so với quy định; nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt. Cùng với đó, tập trung phát triển nguồn nhân lực; tiếp tục kiện toàn, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên. Đổi mới, thực hiện có hiệu quả công tác nghiên cứu thực tế để bổ sung kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn của giảng viên, nhất là giảng viên trẻ. Chủ động đề xuất và tổ chức các hội thảo khoa học cấp tỉnh, cấp trường trong nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn trên các lĩnh vực liên quan của địa phương, của đơn vị... Phấn đấu đến năm 2025, 2026, trường đạt chuẩn mức 1 như lộ trình đã đề ra./.
Chú thích
(1) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2021, tr.170
(2) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2021, tr.172
(3) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2021, tr.172
(4) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2021, tr.107
(5) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2021, tr.108
(6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr 611.
(7) Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, tr.236
